

İzmir Tınaztepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı
Meme ve Endokrin Cerrahisi
Primer hiperparatiroidi (PHPT) nedir?
PHPT paratiroid bez(ler)inde meydana gelen bir sorun nedeniyle parathormonun (PTH) fazla salgılanmasına baÄŸlı olarak ortaya çıkan bir hastalıktır.
PHPT, genel nüfusun %0,1-0,3'ünde görülür. Kadınlarda erkeklerden dört kat daha fazla görülür.
Artan PTH üretimi;
Bağırsak kanalından kalsiyum emilimi artırarak,
Vitamin D3 üretimini artırarak ve
Böbreklerden kalsiyum atılımını azaltarak kanda kalsiyum seviyelerinin artmasına neden olur.
Primer hiperparatiroidinin (PHPT) sebepleri nelerdir?
PHPT'nin kesin nedeni bilinmemektedir.
Olası sebepleri arasında;
Tedavi amacıyla düÅŸük doz radyasyona maruz kalma,
Ailesel yatkınlık,
ÇeÅŸitli yiyecekler,
GüneÅŸ ışığından yetersiz faydalanma,
Böbrekte kalsiyum kaçağı,
YaÅŸla birlikte azalan böbrek fonksiyonu ve
Lityum tedavisi olduÄŸu düÅŸünülmektedir.
Hastaların yaklaşık %80'inde tek bir paratiroid dokusunda kontrolsüz boyut artışı (hiperplazi) ve iyi huylu tümörü (adenom) saptanır.
Hastaların %15-20'sinde çoklu adenom veya hiperplazi vardır.
Hastaların %1'inde ise paratiroid kanseri saptanır.
Primer hiperparatiroidinin (PHPT) belirtileri nelerdir?
PHPT'li hastalar genellikle;
Halsizlik,
Yorgunluk,
Aşırı susama,
Sık idrara çıkma,
Gece idrara çıkma sıklığında artma,
Kemik ve eklem ağrısı,
Kabızlık,
İştah azalması,
Bulantı,
Mide ekÅŸimesi,
Kaşıntı,
Depresyon
Uykusuzluk ve
Hafıza kaybı ÅŸikâyetleri ile baÅŸvurur.
Primer hiperparatiroidinin (PHPT) tanısı nasıl konur?
İdrarda kalsiyum atımında azalma olmaksızın, serum kalsiyumu ve PTH’da artış olması PHPT tanısı için yeterlidir.
PHPT'li hastalarda ayrıca tipik olarak serum fosfatında azalma (%-50) ve 24 saatlik idrar kalsiyumunda artış (%-60) vardır.
Hastaların yaklaşık %10'unda yüksek alkalin fosfataz seviyeleri bulunabilir.
Ayrıca kanda fosfat ve magnezyum seviyelerinde azalma görülebilir. Buna karşın 1-25 dehikroksi vitamin D seviyeleri normal veya artmış olarak bulunur.
Çok ÅŸüpheli durumlarda kemik yoÄŸunluÄŸunu tespit etmek için çeÅŸitli kemik filmleri çekilebilir.
Primer hiperparatiroidinin (PHPT) tedavisi nasıl yapılır?
EÄŸer komplikasyon geliÅŸmiÅŸse ve PHPT'nin “klasik” bulguları mevcutsa tedavi sorunlu paratiroid dokusunun ameliyatla çıkartılmasıdır (paratiroidektomi).
EÄŸer hastalarda herhangi bir belirti yoksa (asemptomatik) yani "kemik, böbrek, mide-bağırsak veya kas” sistemine ait ÅŸikayetler bulunmuyorsa tedavinin ameliyatla mı yoksa ilaçla mı yapılacağı tartışmalıdır.
Klasik belirtileri olmamasına rağmen ameliyat gerektiren durumlar şunlardır:
Serum kalsiyumu normalin üst sınırlarının 1 mg/dL’nin üzerinde olması,
Böbrek süzme hızının 60 mL/dakikanın altında olması; 24 saatlik idrar kalsiyumunun 400 mg/d’nin üzerinde olması, filmlerde böbrek taşı saptanması
Kemik yoÄŸunluÄŸunun azalması (T skorunun -2.5’dan küçük olması, filmlerde omurgada kırık saptanması)
Hastanın 50 yaşından küçük olması ve
Hastanın uzun süreli tıbbi takibinin mümkün olmaması.
Konu ile ilgili videoyu izlemek için tıklayınız...
​