tiroid iltihabı (tiroidit)

Kaç çeşit tiroidit vardır?

Tiroid iltihapları (tiroidit) genellikle akut, subakut ve kronik formlarda sınıflandırılır.

Her birinin belirtileri ve tedavisi farklıdır.

AKUT (SUPÜRATİF) TİROİDİT

Akut (supüratif) tiroidit nedir? Sebepleri nelerdir?

Normalde tiroid bezi enfeksiyona dirençlidir. Ancak çeşitli sebeplerle bakteriler tarafından enfekte edilebilir.

Çocuklarda daha sıktır.

Genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonu veya orta kulak iltihabından sonra görülebilir.

Akut (süpüratif) tiroiditin belirtileri nelerdir?

Akut tiroidit çenelere veya kulağa yayılan şiddetli boyun ağrısı, ateş, titreme, kulak ağrısı ve ses kısıklığı ile karakterizedir.

Tedavi edilmezse çok önemli sorunlara yol açabilir.

Akut (süpüratif) tiroidit nasıl anlaşılır?

Kanda beyaz küre sayısının artması, kültürde bakteri üremesi ve gerektiğinde ince iğne ile biyopsi yapılarak akut tiroidit tanısı konur.

Enfeksiyonun genişliğini belirlemek ve varsa apseleri saptamak için bilgisayarlı tomografi yapılabilir.

Akut (süpüratif) tiroidit nasıl tedavi edilir?

Akut tiroiditin tedavisinde damar içine veya kas içine verilen antibiyotikler kullanılır.

Eğer apse varsa drenaj yapılır.

Tekrar eden apse varlığında veya cerrahi drenaja rağmen iyileşme olmazsa nadiren de olsa tiroidin ameliyatla alınması (tiroidektomi) gerekebilir.

Günümüzde tedavi için burundan girilen ışıklı bir cihaz da (fiberoptik laringoskop) kullanılmaktadır.

AĞRILI SUBAKUT TİROİDİT

Ağrılı subakut tiroiditin sebebi nedir?

Kesin sebebi bilinmemekle birlikte ağrılı tiroiditin sebebinin bakteriler değil virüsler olduğu düşünülmektedir.

Bazen de geçirilen bir başka bir virütik üst solunum yolu enfeksiyonu sonucunda gelişebilir.

Bazı hastalarda genetik yatkınlık da bulunur.

Ağrılı subakut tiroiditin belirtileri nelerdir?

Ağrılı tiroidit en sık 30-40 yaş arası kadınlarda görülür.

Genellikle alt çeneye veya kulağa doğru yayılabilen ani veya kademeli olarak başlayan boyun ağrısı ile karakterizedir.

Tiroid bezi büyümüş ve hassaslaşmıştır.

Hastalık süresince tiroid hormonlarının salgılanmasında artmalar ve azalmalar görülür.

Ağrılı subakut tiroiditin tedavisi nasıldır?

Ağrılı tiroidit genelde çok ilerlemez. Bu nedenle tedavi öncelikle şikâyetlerin ortadan kaldırılmasına yöneliktir (semptomatik).

Aspirin ve diğer nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar ağrıyı gidermek için kullanılır.

Ancak daha ciddi vakalarda steroidler kullanılabilir.

Kanda tiroid hormonları azalmışsa (hipotiroidi) takviye olarak kısa süreliğine tiroid hormonu verilebilir.

Bu önlemlere yanıt vermeyen, uzun süren veya nükseden durumlarda nadiren tiroidin ameliyatla alınması (tiroidektomi) gerekebilir.

AĞRISIZ SUBAKUT TİROİDİT
Ağrısız subakut tiroiditin sebebi nedir?

Ağrısız tiroiditin öncelikle vücudun kendi tiroid dokusuna karşı bir saldırısı sonucu (otoimmün) olduğu kabul edilir.

Hiçbir sebep yokken ortaya çıkabildiği gibi, lohusalıkta da görülebilir.

Ağrısız subakut tiroiditin belirtileri nelerdir?

Ağrısız tiroidit 30-60 yaş arasındaki kadınlarda daha sık görülür.

Muayenede tiroid bezi normal büyüklükte veya biraz büyümüş olarak saptanabilir.

Sertliği biraz artmıştır ve hassasiyet yoktur.

Kan tetkikleri ve hastalığın gidişatı ağrılı tiroidite benzer.

Ağrısız subakut tiroiditin tedavisi nasıldır?

Şikayetleri olan hastalarda beta-bloker ve tiroid hormon desteği gerekebilir.

Tekrarlayan ve hayat konforunu bozan durumlarda nadiren de olsa ameliyat (tiroidektomi) veya atom (RAİ) uygulaması denenebilir.

LENFOSİTİK (HASHIMOTO) TİROİDİT
Lenfositik (Hashimoto) tiroiditin sebebi nedir?

Hashimoto, tiroidin en sık görülen inflamatuvar hastalığıdır.

Günümüzde hipotiroidizmin (tiroid hormonlarının az olması) önde gelen nedenidir.

Otoimmün bir süreç olan Hashimoto kalıtsal bir hastalıktır.

Hashimoto tiroiditinin belirtileri nelerdir?

Hashimoto tiroiditi 30 ila 50 yaş arasındaki kadınlarda daha yaygındır.

Hastaların %20'si hipotiroidizm, %5'i ise hipertiroidizm şikâyetleri ile başvurur.

Muayenede boyunda az veya orta derecede genişlemiş sert, ağrısız bir kitle saptanır.

Klasik guatrlı Hashimoto tiroiditinde, muayenede yaygın olarak büyümüş, sert ve lobüle olan bir bez saptanır.

Hashimoto tiroiditin tanısı nasıl konur?

Kanda yüksek TSH ve tiroid otoantikorlarının varlığı genellikle tanıyı doğrular.

Eğer şüpheli tek bir nodül veya hızla büyüyen guatr varsa ultrason kılavuzluğunda ince iğne biyopsisi yapılır.

Hashimoto varlığında lenfoma görülme olasılığı artar.

Hashimoto tiroiditinin tedavisi nasıldır?

Tiroid hormon destek tedavisi, normal TSH seviyelerini korumak amacıyla, aşırı derecede hipotiroidi olan hastalarda gereklidir.

İlaç tedavisi ayrıca özellikle hiperlipidemi veya hipertansiyon gibi kardiyovasküler risk faktörleri olan orta yaşlı hastalarda ve hamile hastalarda önerilir.

Ameliyat (tiroidektomi) bazen kanser şüphesi, bası bulgularına veya kozmetik bozukluklara neden olan guatr için yapılabilir.

RIEDEL TİROİDİT
Riedel tiroiditinin sebebi nedir?

Riedel tiroiditi (Riedel struma) tiroid dokusunun tamamının veya bir kısmının fibröz doku ile yer değiştirmesi ile karakterize, komşu dokulara da sirayet eden nadir bir tiroidit çeşididir.

Sebebi tartışmalıdır.

Başka otoimmün hastalıkları olan hastalarda ortaya çıktığı bildirilmiştir.

Riedel tiroiditinin belirtileri nelerdir?

Hastalık ağırlıklı olarak 30-60 yaşları arasındaki kadınlarda görülür.

Tipik olarak, haftalar veya yıllar içinde ilerleyen, yutma zorluğu, nefes alma zorluğu, boğulma ve ses kısıklığı gibi bası belirtileri gösterir.

Hastalar hipotiroidizm ve hipoparatiroidizm belirtileri ile başvurabilirler.

Muayenede çevre dokulara yapışık, sert, “odunsu” bir tiroid bezi ele gelir.

Tanı cerrahi biyopsi ile doğrulanır.

Riedel tiroiditinin tedavisi nasıldır?

Tedavi öncelikle ameliyattır (tiroidektomi).

Amaç kitlenin basısını azaltmak ve doku teşhisi koymaktır.

Hipotiroid hastalar tiroid hormon desteği ile tedavi edilir.